Hoắc hương, vị thuốc có tinh dầu thơm làm nước hoa
Cây hoắc hương có vị ngọt đắng, hơi cay và mùi thơm đặc trưng tính ôn. Hầu như các bộ phận của hoắc hương đều được sử dụng làm dược liệu.
Đặc điểm:
Hoắc hương là vị thuốc quý. Cây nhỏ sống lâu năm, thân vuông màu nâu tím, mọc thẳng có phân nhánh, cao chừng 30 – 60 cm, thân có lông.
Lá mọc đối có cuống ngắn, thường vụn nát, nhăn nheo. Phiến lá hình trứng, mép có răng cưa to, hai mặt đều mang lông, mặt dưới nhiều lông hơn, lá dài 5 – 10 cm, rộng 2,5 – 7 cm. Khi chà lá Hoắc hương, ta thấy mùi thơm đặc trưng mang vị hơi đắng, cay mạnh mẽ.
Cụm hoa mọc thành xim co, ở kẽ lá hay ngọn cành. Hoa màu tím nhạt, nhụy bên trong nở ra màu trắng.
Quả bế có hạt cứng. Toàn cây có lông và mùi thơm.
Thành phần hóa học
Cây Hoắc hương chứa 1,2% tinh dầu. Thành phần tinh dầu bao gồm các chất như: alcohol patchoulic (45%), patchoulen (50%). Bên cạnh đó còn có hoạt chất khác như benzaldehyd, aldehyd cinnamic, eugenol, cadinen, sesquiterpen và epiguaipyridin.
Hoắc hương có tác dụng gì
Trong Y Học Hiện Đại
• Tinh dầu hoắc hương cũng có khả năng làm tăng tiết dịch dạ dày, tăng cường chức năng tiêu hóa (theo Trung Dược Học). Ngoài ra, nhờ mùi hương mạnh mẽ, tinh dầu từ dược liệu còn giúp loại bỏ được mùi hôi và xua đuổi côn trùng.
• Nhờ đặc tính kháng khuẩn rộng: Nước sắc hoa hoắc hương có tác dụng ức chế các loại nấm gây bệnh như: Leptospirosis, tụ cầu khuẩn, trực khuẩn mủ xanh, E.coli, trực khuẩn lỵ, liên cầu khuẩn tán huyết type A … (theo Trung Dược Học).
• An thần, giảm stress, giảm căng thẳng: Mùi của cây có tác dụng giải phóng các hormone cảm giác, chẳng hạn như serotonin và dopamine. Nó giúp cho cảm giác buồn bã biến mất và thay vào đó là cảm giác lạc quan, đầy hy vọng và yêu đời hơn.
• Hỗ trợ lành vết thương và trị sẹo mụn: Các tinh chất có trong hoắc hương có tác dụng tăng tốc quá trình chữa lành vết thương, mất dần vết sẹo. Nó cũng có hiệu quả trong việc loại các nốt sẹo do mụn…
• Tác dụng chống tiêu chảy: Do có chứa thành phần tannin cao, vị thuốc có hiệu quả trong việc chữa bệnh tiêu chảy và các bệnh về miệng, họng.
Trong Y Học Cổ Truyền
Trong Y Học Cổ Truyền, hoắc hương là dược liệu có vị cay, tính ôn, quy kinh phế, tỳ, vị. Chủ trị chứng buồn nôn, nôn, đầy bụng, đau bụng, tiêu chảy, ăn không ngon miệng. Ngoài ra vị thuốc từ hoắc hương cũng có thể chữa cảm cúm, cảm nắng, sốt, nhức đầu, sổ mũi và ngăn hôi miệng.
Một số cách bào chế hoắc hương
• Lá khô đem thái nhỏ dùng trong thuốc thang hoặc tán bột nhỏ để làm hoàn tán (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).
• Phun nước cho ngấm đều, thái phiến, phơi khô để dùng (Đông Dược Học Thiết Yếu).
• Loại bỏ rễ còn sót lại và các tạp chất, lấy lá sạch để riêng. Rửa sạch thân, ủ mềm, cắt đoạn, phơi khô rồi trộn đều thân với lá. Có thể chưng cất tinh dầu từ lá tươi.
Dùng phần lá và cành Hoắc hương có mùi thơm nồng để làm vị thuốc.
=====
Hoắc hương cũng là một trong những thành phần tạo nên công dụng của giải độc GiaiGan – sản phẩm dành cho người hay uống bia rượu, người có chức năng gan kém.
GiaiGan do Viện Nghiên cứu thực phẩm chức năng (R.I.F.F) nghiên cứu và chuyển giao công thức độc quyền.
